Σου έχει τύχει ποτέ να μιλάς με κάποιον και ξαφνικά να σου λέει κάτι που να σε αφήνει άφωνη; Να στέκεσαι εκεί ακίνητη και να μην πιστεύεις στα αυτιά σου; Να μην ξέρεις τι να απαντήσεις. Να νιώθεις ότι δεν μπορεί να άκουσες αυτό που άκουσες.

Όλες οι απαντήσεις που σου έρχονται, καταλαβαίνεις ότι είναι θυμωμένες και εσύ νιώθεις ενοχή που θύμωσες, γιατί στο κάτω κάτω ό,τι σου είπε, στο είπε από αγάπη.

«Εγώ από αγάπη στο λέω.»

Σκέφτομαι πόσες φορές έχω «γλυκάνει» μια σκληρή κριτική μου, με τη φράση αυτή . Δυστυχώς, το έχω κάνει πολλές φορές και το κυριότερο, πίστευα ότι πραγματικά το έκανα από αγάπη.

Προέρχομαι από μια οικογένεια που η σκληρή κριτική, θεωρείται ένδειξη «αγάπης».

Αν δεν στο πω εγώ ποιος θα στο πει; Ένας ξένος; είναι το μότο μας

Επομένως, μου φαινόταν φυσικό να εκφράζω την αγάπη μου, λέγοντας σκληρά πράγματα στους άλλους. Νόμιζα μάλιστα ότι τους βοηθούσα να «δουν» και κατ΄ επέκταση να «διορθώσουν», αυτά που εγώ νόμιζα ότι ήταν «λάθος». Πόσα λάθη σε μια πρόταση. Φαντάζομαι ότι θα σκέφτεσαι «Ποια είσαι κυρά μου;» Και εγώ στη θέση σου το ίδιο θα σκεφτόμουν, τότε όμως έτσι έβλεπα, ότι βοηθούσα.

Ας ξεκαθαρίσουμε ότι «σκληρή» παρατήρηση είναι ό,τι δεν λαμβάνει υπόψη σου τρεις βασικούς παράγοντες

Αν είναι δική σου δουλειά;

Αν είναι δική σου δουλειά.

Και αν είναι δική σου δουλειά!

Πόσο εύκολα πραγματικά, μπαίνουμε να δώσουμε μια συμβουλή, πιστεύοντας ότι η καλή μας πρόθεση αρκεί, ξεχνώντας ότι ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Ας θυμηθούμε πως νιώθουμε εμείς, όταν κάποιος ξαφνικά και απροειδοποίητα κάνει μια παρατήρηση, με καλή πρόθεση πάντα, άτοπη και παρεμβατική. Κυριολεκτικά σου κόβεται η αναπνοή, έτσι δεν είναι; Δεν υπερβάλω και το ξέρεις. Το συναίσθημα είναι τόσο έντονο, που νιώθεις ότι δεν μπορείς να αναπνεύσεις. Αναρωτιέσαι αν άκουσες αυτό που άκουσες και μένεις ακίνητη.

• Γιατί δεν παντρεύεσαι; Μόνη σου θα μείνεις;
• Πρέπει να αλλάξεις δουλειά.
• Πρέπει να βγαίνεις περισσότερο.
• Πότε θα κάνετε ένα παιδάκι τα χρόνια περνούν;
• Γιατί δεν υιοθετείτε;
• Πάχυνες, πρέπει να χάσεις κιλά.
• Πως έχεις εγκαταλείψει έτσι τον εαυτό σου.

Φράσεις, θεωρητικά, ειπωμένες από αγάπη και ενδιαφέρον, με πρόθεση να βοηθήσουν ή να λύσουν κάποιο πρόβλημα. Κανείς όμως δεν σου ζήτησε την συμβουλή σου. Το «εγώ για το καλό σου μιλάω», δεν είναι καθόλου καλή δικαιολογία. Προσωπικά δε, με κάνει να βγαίνω από τα ρούχα μου. Μοιάζει να ξέρεις εσύ το καλό μου καλύτερα από μένα. Θα μου πεις εσύ δεν το έχεις πει ποτέ; Μακάρι να μπορούσα να πω ότι δεν το έχω κάνει. Όμως δεν είναι αλήθεια και μακάρι να μπορούσα να ζητήσω συγνώμη από όσους έχω από αγάπη πληγώσει. Το να προσθέτεις δε «με αγάπη στο λέω», κάνεις απλά τον άλλον να αισθάνεται ότι του αφαιρείς και το δικαίωμα να σου θυμώσει για την αδιακρισία σου, για τη συμβουλή που κανείς δεν σου ζήτησε, για το ότι επεμβαίνεις στη ζωή του χωρίς δικαίωμα.

Καταλαβαίνετε τι λέω;

Θα μου πεις, ναι αλλά άμα βλέπω το «λάθος», να μην το πω; Αν λοιπόν, παρόλα αυτά, πιστεύεις ότι πρέπει να δώσεις σώνει και καλά μια συμβουλή – ακόμα και αν ξέρεις ότι δεν είναι δική σου δουλειά – σκέψου αν ο άλλος μπορεί να κάνει κάτι άμεσα για αυτό. Αν ναι, πες το ευγενικά, αν όχι άστο, μην πεις τίποτα.

Πρόσφατα βρήκα ένα βίντεο μιας δασκάλας, που δίδασκε στα παιδιά της τάξης της, τι να λένε και τι όχι. Ειλικρινά σκέφτηκα πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος αν υπήρχαν πολλές τέτοιες δασκάλες. Ο κανόνας που μάθαινε στα παιδιά, που πρέπει να ήταν πρωτάκια, ήταν ότι λες κάτι μόνο αν ο άλλος μπορεί να το αλλάξει μέσα σε 3 λεπτά. Αν δεν μπορεί δεν του το λες. Για παράδειγμα του λες ότι έχει λυθεί το κορδόνι του ή ότι τα μαλλιά πετάνε και θέλουν κτένισμα, γιατί αυτό μπορεί να το φτιάξει μέσα σε τρία λεπτά. Δεν του λες όμως ότι είναι παχύς ή ότι τα ρούχα του δεν ταιριάζουν, γιατί αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει άμεσα. Το βρήκα εξαιρετική εκπαίδευση και χρυσό κανόνα, ακόμα και για εμάς τους ενήλικες.

Αν λοιπόν πιστεύετε ότι πραγματικά χρειάζεται να πεις μια σκληρή αλήθεια –  και ίσως μερικές φορές να είναι απαραίτητο να πεις μια σκληρή αλήθεια, μην το ξεφουρνίσεις ξαφνικά και κυρίως μίλα με ενσυναίσθηση και κατανόηση για το πόνο του άλλου.

Το καλύτερο θα ήταν να εξασκήσεις τον εαυτό σου να μην ανακατεύεται ούτε από αγάπη, ούτε από νοιάξιμο, εκτός αν σου ζητηθεί ξεκάθαρα η άποψη σου και τότε πάλι, καλό θα είναι να πεις τι θα έκανες εσύ σε μια παρόμοια περίπτωση και όχι τι θα έπρεπε να κάνει ο άλλος. Στο κάτω κάτω ποτέ δεν ξέρεις τι είναι ικανός να καταφέρει ο άλλος ή τι πραγματικά κρύβεται πίσω από αυτό που νομίζεις ότι «βλέπεις» εσύ.

Το να προσπαθήσεις να μπεις στα παπούτσια του άλλου πριν δώσεις την οποιαδήποτε συμβουλή κάνει τη μεγάλη διαφορά, πίστεψε με. 

Σεβασμό στη μοίρα του άλλου.

Τώρα θα μου πεις ότι εσύ μπορεί να μην το κάνεις ποτέ. να μην πιστεύεις ότι οφείλεις να πεις «σκληρά πράγματα» στους φίλους σου και γνωστούς σου. Πιθανόν όμως να είσαι αποδέκτης μόνο τέτοιων παρατηρήσεων.

Η ερώτηση λοιπόν είναι τι κάνεις όταν κάποιος ξαφνικά σου λέει κάτι προσβλητικό ή ανακατεύεται στη ζωή σου χωρίς προειδοποίηση και μετά λέει ότι αυτό το κάνει από αγάπη; Όταν δηλαδή βρίσκεσαι μπροστά στο πρόβλημα άφωνη και θυμωμένη. Πως αντιδράς;

Συνήθως το αποτέλεσμα μιας τέτοιας συναισθηματικής βόμβας είναι να μένεις μετέωρη, ανάμεσα στο θυμό για την αγένεια του άλλου και στην ενοχή, γιατί ενώ θεωρητικά εκφράζει μια άποψη από αγάπη, εσύ θυμώνεις. Έτσι ή κλείνεις το στόμα σου και δεν μιλάς, γιατί τι να πεις; ή αλλάζεις θέμα προσποιούμενη ότι δεν πρόσεξες την προσβολή και προσπαθείς να πας παρακάτω. Αισθάνεσαι πως αυτά που σου έρχονται να πεις είναι πιο προσβλητικά ή αγενή και η αγωγή σου δεν στο επιτρέπει. Στην πραγματικότητα όμως δεν το ξεχνάς ποτέ. Συχνά εκ των υστέρων σκέφτεσαι διάφορους τρόπους που θα μπορούσες να το αντιμετωπίσεις, είναι όμως αργά πια.

Τι κάνουμε λοιπόν; 

Θα σου πω τι βοήθησε εμένα.

Καταρχήν, μάθε να μην το παίρνεις προσωπικά!

 Θα μου πεις τι λες τώρα, αφού σε εμένα το λέει, πώς να μην το πάρω προσωπικά. Ναι ξέρω ακούγεται πιο εύκολο από όσο είναι στην πραγματικότητα. Και όμως αυτό που λέει κάποιος αφορά τον ίδιο, όχι εσένα που το ακούς. Είναι η προσωπική του θεώρηση αυτού που αντιλαμβάνεται. Και θα σου πω ότι η ζωή σου αλλάζει, όταν πάψεις να παίρνεις ό,τι λέγεται προσωπικά. Χρειάζεται εκπαίδευση για να φτάσεις στο σημείο, να ακούς το οτιδήποτε και να σκέφτεσαι «δεν το λέει για μένα». Στην πραγματικότητα έχουμε εκπαιδευτεί ακριβώς για το αντίθετο, να τα παίρνουμε όλα προσωπικά. «Τώρα γιατί να το πει αυτό σε μένα; Τι εννοεί; Τι έκανα; Μήπως … (και περνάμε στην υπόθεση)». Και ο λόγος είναι, γιατί το να είμαστε αγαπητοί, είναι πολύ σημαντικό για μας. Επομένως, οι κεραίες μας είναι πάντα τεντωμένες, μήπως και κάποιος είναι δυσαρεστημένος μαζί μας.

Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι το να σταματήσεις να παίρνεις τα πράγματα προσωπικά, είναι ενάντια στο ένστικτο της επιβίωσης σου και γι αυτό είναι και τόσο δύσκολο. Όταν όμως καταφέρεις να αναπτύξεις αυτή τη δεξιότητα, όλα γύρω σου αλλάζουν. Απομακρύνεσαι από το φόβο της απόρριψης και μπαίνεις στην ουσία αυτού που ο άλλος λέει εκείνη τη στιγμή. Πίστεψε με αξίζει να το δοκιμάσεις και να εξασκηθείς. Μπορείς να το δεις σαν ένα είδος πνευματικής γιόγκα, που για φτάσεις να κάνεις περίπλοκες ασκήσεις, χρειάζεται προσπάθεια και επανάληψη. Η ζωή σου αλλάζει πραγματικά μόλις το κατακτήσεις.

Βήμα δεύτερο, εξασκήσου να εκφράζεις το συναίσθημα σου

Για να γίνει αυτό πρέπει να μάθεις να έχεις επαφή με το συναίσθημα σου. Κάτι που δεν έχουμε μάθει καθόλου να κάνουμε κυριολεκτικά. Δεν μαθαίνουμε να παίρνουμε τον χρόνο που μας χρειάζεται να δούμε τι είναι κάτω από το πρώτο συναίσθημα και βεβαίως να εκφράζουμε αυτό που νιώθουμε, άμεσα και με ευκρίνεια.

Παρατηρώ συχνά τους γονείς με μικρά παιδιά, πόσο λίγο αντέχουν τα συναισθήματα των παιδιών τους. Θα μου πεις εύκολο είναι αυτό; Όχι το ίδιο έκανα και εγώ όταν είχα μικρά παιδιά, μέχρι που ευτυχώς για όλους μας βρέθηκα σε ένα ψυχοθεραπευτικό περιβάλλον που μου έδειξε πόσο καταστροφικό είναι αυτό και πόσο δυσκόλευε τα παιδιά μου να αναπτύξουν μια υγιή συναισθηματική νοημοσύνη. Κλαίει λοιπόν με λυγμούς ο μπόμπιρας δημόσια και εσύ σκέφτεσαι τι θα πει ο κόσμος για σένα ή πως θα τον κάνεις να πάψει, γιατί θα αργήσεις. Αντί λοιπόν να τον αφήσεις να το επεξεργαστεί τι νιώθει και να τον βοηθήσεις να καταλάβει τι θέλει να εκφράσει, τον εμποδίζεις, είτε δίνοντας εσύ ένα όνομα στο συναίσθημα του (άλλωστε εσύ ξέρεις καλύτερα), είτε ξεγελώντας τον με κάτι άλλο, για να αλλάξει συναίσθημα είτε απλά τραβώντας τον με το ζόρι, κάνοντας το να νιώθει ντροπή που σε ντρόπιασε.

Έτσι εκπαιδευτήκαμε για χρόνια να κρύβουμε τα συναισθήματα μας, να μην τα ολοκληρώνουμε από φόβο ότι οι γύρω μας δεν θα τα αντέξουν, με αποτέλεσμα να μην τα αναγνωρίζουμε, να μην τα εκφράζουμε.

Αλλιώς απομακρύνσου!

Τώρα αν κάποιος δεν καταλαβαίνει και συνεχίζει, το επόμενο βήμα είναι να τον απομακρύνεις από τη ζωή σου. Όσο δύσκολο και αν είναι, αξίζει να απομακρύνεις όλους εκείνους που δεν μπορούν να σταματήσουν να ανακατεύονται στη ζωή σου απρόσκλητοι, έστω και από αγάπη. Εδώ όμως θέλει προσοχή και σωστή επιλογή γιατί μπορεί να χάσεις την πολύτιμη βοήθεια κάποιου που μπορεί να σε κάνει να δεις μια άλλη οπτική γωνία σε ότι σε απασχολεί. 

Θα μιλήσουμε κάποια άλλη στιγμή για τις «αλογόμυγες» όπως τους λέω εγώ, τους επιλεγμένους εκείνους φίλους που τους επιτρέπουμε να μας κρατούν σε εγρήγορση. Όμως σε καμία περίπτωση δεν κρατάμε κοντά εκείνους που νομίζουν ότι έχουν δικαίωμα να λένε ότι θέλουν χωρίς να υπολογίζουν τα συναισθήματα μας.

Η ζωή είναι δική σου και εσύ αποφασίζεις πως θα την ζήσεις.

Αν το άρθρο αυτό σου άρεσε μοιράσου το με φίλους ή στείλε το σε κάποια ή κάποιον που νομίζεις ότι θα τον ενδιαφέρει. Αν θέλεις να παίρνεις πρώτος τα άρθρα αυτού του blog, που στόχο έχει να βοηθήσει να ζήσεις τη ζωή σου όπως ακριβώς την θέλεις εσύ, γράψου την maillist μας έτσι θα λαμβάνεις tips που μοιράζομαι μόνο μέσω του newsletter και πληροφορίες για τα workshops που διοργανώνουμε όλη τη χρονιά.

Να θυμάσαι ότι δεν είσαι μόνη.

Με αγάπη

Κάλλι